01. Πρόλογος

Στο ιστολόγιο 3euk1L4-edu θα αναρτώ αρχεία PDF Θεωρητικών της Μουσικής (Θεωρία - Αρμονία - Αντίστιξη - Φούγκα - Σύνθεση κλπ). Πρόκειται για σημειώσεις και ασκήσεις που κατά καιρούς κατασκευάζω και δίνω στους μαθητές μου και από άρθρα του ιστολογίου μου 3euk1L4 που μετατρέψει σε μορφή PDF. To ιστολόγιο θα ενημερώνεται με καινούρια αρχεία και αναβαθμίσεις των ήδη υπαρχόντων.
Όλο το υλικό των σημειώσεων μπορείτε να το κατεβάσετε επίσης και από τον ιστοτόπο 3euk1L4 music library.

02. Περιεχόμενα

01. Πρόλογος
02. Περιεχόμενα
03. Θεωρία της Μουσικής
04. Αρμονία
05. Αντίστιξη
06. Φούγκα
07. Μορφολογία-Ανάλυση-Σύνθεση
08. Ενορχήστρωση
09. Ιστορία της Μουσικής
10. Εγχειρίδια Μουσικής

03. Θεωρία Μουσικής

Μικρός Κατάλογος Κλασικών, Jazz και Rock Συγχορδιών

Διαστήματα 1ης, 2ης και Μετατροπές τους
Ταυτοφωνία - Ημιτόνιο - Τόνος - Τριημιτόνιο και μετατροπές τους. Για την Α' Θεωρία Μουσικής και σαν επαναληπτικό μάθημα για τη Β' και Γ'. Περιέχει συστηματικοποιημένη όλη τη θεωρία και λίγες ασκήσεις.


Ελάσσονες Κλίμακες 2
Απλή Θεωρία των Ελασσόνων Κλιμάκων (ορισμοί, κατασκευή, οπλισμοί κλπ.) για τους μαθητές του Θεωρίας Μουσικής.

Σημειώσεις Θεωρίας Διαστημάτων (v2.0)
Περιλαμβάνει Θεωρία Διαστημάτων, τα διαστήματα που σχηματίζονται σε Μείζονα και Ελάσσονα τρόπο και μια τεχνική ευρέσεως των κλιμάκων στις οποίες ανήκει ένα δοθέν διάστημα.

Σημειώσεις Θεωρίας Συγχορδιών

Γενικές Ασκήσεις Θεωρίας της Μουσικής Ι (v3.0) [Updated / 12-11-2011]
Ασκήσεις αναγνώρισης και κατασκευής διαστημάτων.

Γενικές Ασκήσεις Θεωρίας της Μουσικής ΙΙ (v3.0) [Updated / 12-11-2011]
Ασκήσεις αναγνώρισης και κατασκευής συγχορδιών.

Πίνακας Λύσεων Διαφώνων Διαστημάτων (v1.0)
Οι τυπικές λύσεις των διαφώνων διαστημάτων.

GERSON = Kleine Solfeggios für Goetze
Έξι ασκήσεις σολφέζ με ενάριθμο βάσιμο.

Αυτό το εγχειρίδιο με μελωδικές και ρυθμικές ασκήσεις απευθύνεται κυρίως στους σπουδαστές του Ειδικού Αρμονίας, αν και τμήματά του θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στις τάξεις των Υποχρεωτικών Θεωρητικών.

Περιέχει μονόφωνες και δίφωνες μελωδικές ασκήσεις από παλιά σολφέζ (στα πρώτα κεφάλαια ακολούθησα την προσέγγιση του G. Pantillon, που βρήκα ιδιαίτερα παιδαγωγική), τμήματα έργων συνθετών μέχρι και τον 20ο αι. καθώς και δικές μου. Ένας κατάλογος βασικών ρυθμικών προτύπων βοηθά στην αυτοματοποιημένη απόδοση ρυθμικών σχημάτων. Περιέχει επίσης μονόφωνες και δίφωνες ρυθμικές και μελορυθμικές ασκήσεις (ο σπουδαστής τραγουδά μια μελωδία και ταυτόχρονα χτυπά ένα ρυθμό), καθώς και ένα κεφάλαιο όπου εξηγούνται οι διασταυρούμενοι ρυθμοί (cross rhythms) και δίνονται ασκήσεις. Σε κάθε κεφάλαιο προτάσσεται στοιχειώδης θεωρία. Ένα κεφάλαιο κατατάσσει τα τρίχορδα και τα τετράχορδα, τα οποία είναι τα κατασκευαστικά πρότυπα των τρόπων και των κλιμάκων, σε διάφορες κατηγορίες.

04. Αρμονία

Ασκήσεις Εισαγωγής στην Αρμονία (v0.5)
Μελωδική και αρμονική κίνηση, εκτάσεις φωνών, παράλληλες, κρυμμένες κλπ.

Προτεινόμενο Σύστημα Συμβολισμού Συγχορδιών & Συντομογραφίες

Υποδείξεις για την Εναρμόνιση Δοθείσης Μελωδίας (v1.5)
Πρόκειται για μια σειρά προτεινόμενων ενεργειών πριν κατά και μετά τη λύση μιας δοθείσης μελωδίας. Προέρχεται από ένα παλαιότερο άρθρο μου στο 3euk1L4.

Θέματα Κατατακτήριων Εξετάσεων Αρμονίας (v1.0)
Μια συλλογή θεμάτων για τις κατατακτήριες εξετάσεις του Ειδικού Αρμονίας διαφόρων συνθετών. Μερικά εξ αυτών έχουν δοθεί κατά καιρούς σε διάφορα ωδεία. Να λυθούν αποκλειστικά με χρήση των τριφώνων κυρίων και δευτερευουσών συγχορδιών, της δεσπόζουσας με 7, χωρίς αρμονικές αλυσίδες και ξένους φθόγγους (Ύλη Α' Υποχρεωτικού Αρμονίας). Οι πιο προχωρημένοι σπουδαστές του Ειδικού Αρμονίας μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για εξάσκηση στην απευθείας εναρμόνιση στο πιάνο (Keyboard Harmony).

Σημειώσεις Δεσπόζουσας μετ' Ενάτης 
Σε αυτές τις σημειώσεις, εκτός από την τυπική θεωρία, δίνω και ένα κατάλογο μελωδικών σχημάτων που μπορούν να εναρμονισθούν με V9, καθώς παραδείγματα έργων που κάνουν χρήση της V9

Κατασκευή Συγχορδιών 6ης Αυξημένης

Ελεύθερη Λύση Διάφωνων Φθόγγων Συγχορδιών (v2.0)
Οι σημειώσεις αυτές και τα μουσικά παραδείγματα προέρχονται από το Harmony, Diatonic & Chromatic του Charles Vincent, London, 1900. Εδώ η ανάρτηση στο 3euk1L4 που συνοδεύεται από ηχητικά παραδείγματα.

Σημειώσεις Αρμονικών Αλυσίδων
Οι σημειώσεις αυτές, για τις αρμονικές αλυσίδες, είναι μια επανέκδοση του 2020 (v.2) αυτών του 2003 (v.1). Τις ξανακοίταξα, τις βελτίωσα, πρόσθεσα αρκετά θέματα και διόρθωσα όσα λάθη υπήρχαν.

MOZART = Ave Verum Corpus
Στην παρτιτούρα σε PDF που επισυνάπτω θα βρείτε την πρωτότυπη εκδοχή του μοτέτου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους σπουδαστές της Αρμονίας (δίνεται το ενάριθμο βάσιμο) καθώς και από αυτούς της αντίστιξης για την μελέτη του “κλασικού” μοτέτου.

Δύο πρελούδια του έφηβου Μπετόβεν, γραμμένα πιθανόν κατά τη διάρκεια της μαθητείας του κοντά στον Neefe. Εκδόθηκαν το 1803 από τον Hoffmeister στην Λειψία. Το χειρόγραφο έχει χαθεί, υπάρχει όμως ένα αντίγραφό του στο Βερολίνο (Artaria 128). Κάθε πρελούδιο διατρέχει και τις 12 μείζονες τονικότητες μέσα σε σχετικά λίγα μέτρα. Χωρίς να χάνουν την καλλιτεχνική τους αξία, τα δύο αυτά πρελούδια προσφέρονται για τη μελέτη των μετατροπιών.

MESSIAEN = 20 Μαθήματα Αρμονίας
Ο "Πρόλογος" οι "Σημειώσεις για κάθε Μάθημα", δικές μου παρατηρήσεις και οι παρτιτούρες των Μαθημάτων.
Εδώ μπορείτε να δείτε και να ακούσετε σε video τα Μαθήματα.

05. Αντίστιξη


BACH • 2-part Inventions
Οι 15 δίφωνες invention του Bach δίνονται εδώ (PDF) σε Urtext έκδοση, κυρίως για χρήση των σπουδαστών Aντίστιξης που επιθυμούν να τις αναλύσουν.

Ανθολόγιο Υποδειγμάτων Τροπικής Αντίστιξης 
Οι σημειώσεις αυτές ανθολογούν υποδείγματα κλασικών και σύγχρονων εγχειριδίων τροπικής αντίστιξης με στόχο να δοθούν στον σπουδαστή του αντικειμένου παραδείγματα προς μίμηση και να διευκολύνουν την πρακτική του εξάσκηση.
Σημ. Υπάρχουν μερικά λάθη, κυρίως ορθογραφικά ή συντακτικά, αλλά αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να τα διορθώσω, γιατί είναι πολύ δουλειά στο Sibelius, το οποίο δεν χρησιμοποιώ πια.

Δίφωνα Παραδείγματα Αντίστιξης 15ου & 16ου αι.
Τρίφωνα Παραδείγματα Αντίστιξης 15ου & 16ου αι.
Για ανάλυση και χρήση ως προτύπων για την σύνθεση σύντομων κομματιών στο ύφος της ασματικής πολυφωνίας του 15ου και 16ου αιώνα.

Σημειώσεις Μοτέτου
Οι σημειώσεις αυτές προορίζονται για τους σπουδαστές της Αντίστιξης. Είναι μια κριτική ανθολόγηση διάφορων εγχειριδίων τονικής αντίστιξης με κάποιες επιπρόσθετες παρατηρήσεις από μένα, παραδείγματα και ασκήσεις.

Υποδείγματα 8-φωνης Αντίστιξης Palestrina 
Στα τρία έργα του Palestrina που παρατίθενται εδώ, ο σπουδαστής της Αντίστιξης θα βρει υποδείγματα οκτάφωνης σύνθεσης, αντικείμενο που ζητείται στις εξετάσεις του Πτυχίου.


Ασκήσεις Ανάλυσης Μελωδιών στο ύφος Μπαρόκ

Σχήμα και Πάθος στη Μουσική Μπαρόκ
Σύντομη επισκόπηση της Ρητορικής Τέχνης και η προσαρμογή  των κανόνων της στη Μουσική Τέχνη κατά την περίοδο μπαρόκ από τους μεγάλους συνθέτες και θεωρητικούς της εποχής.

BACH • Ανάλυση της Invention I, BWV 772

Μπαρόκ Διμερής Μορφή
Σημειώσεις για τη μπαρόκ διμερή μορφή. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη μελέτη της Σύνθεσης Σύντομων Δίφωνων Κομματιών.

Ένα Παράδειγμα Αναστρεφόμενης Αντίστιξης
Η επεξεργασία θέματος και Αντιθέματος σε διπλή αντίστιξη από τον Bach της φούγκας Νο.16, WTC II.

HANDEL • Passacaglia in g, HWV 432
Το θέμα της πασακάλιας του Handel κατασκευάζεται με μια αλυσίδα με κατιούσες 5ες. Το ενδιαφέρον είναι ότι στο 2ο μέτρο το γραμμικό διαστηματικό πρότυπο (linear intervallic pattern) της αλυσίδας  από (5-8) αλλάζει σε (5-10). Μελετώντας το έργο θα βρείτε και άλλες παραλλαγές της βασικής αλυσίδας. Εξαιρετικό υπόδειγμα δίφωνης αντίστιξης πάνω σε ένα επαναλαμβανόμενο βάσιμο. Πριν αναλύσετε αυτό το έργο να μελετήσετε το κεφάλαιο των Αλυσίδων από ένα εγχειρίδιο Αρμονίας και Δίφωνη Αντίστιξη και Τεχνικές Αντιστικτικών Παραλλαγών από ένα εγχειρίδιο Αντίστιξης.

PURCELL • O Let Me Weep!
Για την μελέτη των συνεχών παραλλαγών πάνω σε ένα επίμονο βάσιμο. Μια στοιχειώδη ανάλυση θα βρείτε στο PDF καθώς και εδώ.

Γαλλικό Αναγεννησιακό Chanson


PALESTRINA • Sicut Cervus, motet a5

Κ α ν ό ν ε ς
MOZART • Selig, selig, KV 230
2-φωνος κανόνας στην ταυτοφωνία
O du eselhafter Peierl, KV560 / Η Βαρκούλα
4-φωνος κανόνας στην ταυτοφωνία
MOZART • Dona Nobis
3-φωνος κανόνας στην ταυτοφωνία
BEETHOVEN • Πέντε Κανόνες
Πέντε φωνητικοί ἀπό τούς σαράντα τρεῖς κανόνες τοῦ Beethoven, WoO 159-198.
H Aria και οι 9 Κανόνες των Gοldberg
H Aria και οι 9 Κανόνες από τις Παραλλαγές Goldberg του Bach σε "ανοικτή" παρτιτούρα, ως υποδείγματα σύνθεσης κανόνα για τους σπουδαστές της Αντίστιξης.
54 Φωνητικοί Κανόνες

PALESTRINA: Quam pulchram es (μοτέτο)
Σε βίντεο εδώ.

06. Φούγκα

Ασκήσεις για την απάντηση ενός θέματος προερχόμενες από το εγχειρίδιο του A. Gedalge “Traité de la fugue” (1901) / “Μελέτη της Φούγκας”. Αφού μελετήσετε τους κανόνες για την απάντηση από το εγχειρίδιο και με τις δικές μου υποδείξεις απαντήστε στα δοσμένα θέματα στο έξτρα πεντάγραμμο. Ελέγξτε τις λύσεις σας από το βιβλίο ή από τις τελευταίες σελίδες των σημειώσεων.

Θέματα για να δοθεί η απάντησή τους από το εγχειρίδιο του A. Gedalge “Traité de la fugue” (1901) / “Μελέτη της Φούγκας”

Υποδείγματα Έκθεσης Σχολικής Φούγκας (Gedalge)

FISCHER: Δύο Φούγκες
Δύο συντομότατες φούγκες του Fischer – μόνο το τμήμα της Έκθεσης αποτελεί ολόκληρη τη φούγκα – πολύ καλές για μια πρώτη γνωριμία με το αντικείμενο.

REICHA: Φούγκα, op. 36, No.2

TCHAIKOVSKY: Φούγκα σε σολ# ελάσσονα, op. 21 Nº 2

ΚΕΦΑΛΙΔΗΣ: Φούγκα, op. 8 Ν° 3

GEDALGE: Φούγκα σε Ντο# ελάσσονα από το "Traité de la Fugue"

KOECHLIN: Φούγκα σε Ρε μείζονα

DUBOIS: Φούγκα σε Ντο μείζονα (2 φωνές)

DUBOIS: Φούγκα σε Ντο μείζονα (4 φωνές)

BACH = Οι Φούγκες του ΚΣΠ σε Ανοικτή Παρτιτούρα (Βιβλίο Ι)

BACH = Οι Φούγκες του ΚΣΠ σε Ανοικτή Παρτιτούρα (Βιβλίο ΙΙ) 

07. Μορφολογία-Ανάλυση-Σύνθεση

Ερωτήσεις Μορφολογίας Μουσικής
Βασικός στόχος αυτών των ερωτήσεων είναι να καθοδηγήσουν το σπουδαστή του υποχρεωτικού μαθήματος της Μορφολογίας στη μελέτη του.

Σημειώσεις Αισθητικής

Σχεδιάγραμμα Μορφής Σονάτας

Σημειώσεις Μορφής Σονάτας

BEETHOVEN  = Klavierstück, WoO 61a
Για τη μελέτη των μιμήσεων σε δίφωνο σύνθεμα.

Για τη μελέτη των παραλλαγών.

Για τη μελέτη των διμερούς μορφής με CODA.

DANDRIEU = Les Tourbillons
Με εισαγωγικές σημειώσεις για το Γαλλικό Rondeau.

Το Κλασικό Rondo
Σημειώσεις για το Κλασικό Rondo και μια ανάλυση του Rondo από την Σονάτα K.545 του Mozart.

Από το Clavierbüchlein για τον W.F. Bach, BWV 994, γράφτηκε το 1720 και εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Λειψία το 1873. Για τη μελέτη της διμερούς μπαρόκ μορφής, με μορφολογική και αρμονική ανάλυση. Χρήσιμο επίσης για τη μελέτη και εκτέλεση των μπαρόκ καλλωπισμών (ornamenti).

Για τη μελέτη της μονομερούς μορφής.

Για τη μελέτη της περιόδου και της διμερούς μορφής. Πολύ απλή αρμονία.

TCHAIKOVSKY = Mazurka, op.39, No.10
Για τη μελέτη της τριμερούς μορφής.

LISZT = Nuages Gris
Τα Γκρίζα Σύννεφα (τέλος καλοκαιριού του 1881, Βαϊμάρη) του Liszt είναι ένα τυπικό παράδειγμα αιωρούμενης τονικότητας (suspended tonality) του τέλους του 19ου αι. Θεωρείται το πρώτο ιμπρεσσιονιστικό έργο στη μουσική φιλολογία. Η ευρεία χρήση αυξημένων συγχορδιών και η παράθεση φαινομενικά ανεξάρτητων μουσικών ιδεών συννεφιάζουν την παραδοσιακή τονικότητα (τονική ασάφεια) και τελικά οδηγούν στη χειραφέτηση της διαφωνίας στην αυγή του 20ου αι. Μελετείστε τη μορφή του έργου, τη μοτιβική διαπλοκή, την αρμονική δομή, τις τονικές νύξεις και τέλος θαυμάστε την τελική συγχορδία Ωμέγα!

Σύνθετες Τριμερείς Μορφές - Μενουέτο
Βασική θεωρία τμηματικών μορφών, σύνθετη τριμερής μορφή, μενουέτο: ανάλυση και ασκήσεις.

08. Ενορχήστρωση

FAURE: Pavane in F# minor, op.50
H Παβάνα του Faure, πέραν του ότι είναι ένα μικρό αριστούργημα, είναι κι ένα χρησιμότατο έργο για τη μελέτη της ενορχήστρωσης, ιδίως για τον αρχάριο. Στο κάτω μέρος της παρτιτούρας προσέθεσα και μια αναγωγή της ορχήστρας σε πιάνο για να διευκολύνω την αρμονική, μορφολογική και ενορχηστρωτική μελέτη του έργου.

STRAUSS: Tritsch-Tracsh Polka, op.214
H πλήρης παρτιτούρα της Tritsch-Tracsh Polka του Strauss μαζί με μια πιανιστική αναγωγή για τη μελέτη της ενορχήστρωσης του έργου.

BRAHMS: Symphony 3, Movement I
Μια μικρή ανάλυση, κυρίως ενορχηστρωτική του 1ου Μέρους της 3ης Συμφωνίας του Brahms.

Για τη σπουδή της ενορχήστρωσης στο ωδειακό μάθημα της Φούγκας: Το πρώτο μέρος της 1ης Συμφωνίας του Beethoven, παράλληλα με τη μεταγραφή της για πιάνο και στοιχειώδη μορφολογική ανάλυση. Δίνεται και το μέρος του πιάνου μόνο του, αν θελήσει κανείς να την ενορχηστρώσει για εξάσκηση. 

09. Ιστορία της Μουσικής-Εκτέλεση

Ερωτήσεις Ιστορίας Μουσικής
Οι ερωτήσεις αυτές γράφτηκαν ως βοήθημα στην μελέτη των ωδειακών σπουδαστών του μαθήματος Ιστορίας της Μουσικής. Ο χωρισμός των κεφαλαίων και εν πολλοίς η ύλη που καλύπτουν βασίζεται στο εγχειρίδιο του Christopher Headington Ιστορία της Δυτικής Μουσικής, αλλά πολλές εξ αυτών για να απαντηθούν χρειάζεται μελέτη πληρέστερων εγχειριδίων.
Προς το παρόν καλύπτονται ερωτήσεις των κεφαλαίων 1-13.

Συνοπτικός Πίνακας Ιστορίας Μουσικής

Συνοπτικός Πίνακας Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής (v1.5)
Ωδειακές σημειώσεις για την Αρχαία Ελληνική Μουσική.

Οι Τρεις Δημιουργικές Περίοδοι του Beethoven (v1.0)
Συνοπτικές σημειώσεις για τις τρεις δημιουργικές περιόδους του Beethoven.

Γενικά Χαρακτηριστικά της Ρομαντικής Μουσικής

Οι Μουσικές Ιστορικές Περίοδοι κατά Jacques Attali (v1.0)
O Jacques Attali στο βιβλίο του Θόρυβοι (Noise: The Political Economy of Music) επιχειρεί μια τελείως διαφορετική προσέγγιση της Ιστορίας της Μουσικής. Σε ένα Πίνακα συγκεντρώνω τα βασικά σημεία της πρωτότυπης θεώρησης του. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε μια περίληψη του βιβλίου στα αγγλικά από τον Theodore Gracyk.

SCHUMANN = Συμβουλές σε Νέους Μουσικούς
Οι "Συμβουλές σε Νέους Μουσικούς" που ακολουθούν γράφτηκαν από τον Schumann για να συνοδεύσουν την γνωστή κι αγαπημένη συλλογή κομματιών για πιάνο “Album für die Jugend”.

10. Εγχειρίδια Μουσικής

CRESTON = Virtuoso Technique
52 τεχνικές ασκήσεις για πιάνο